Kamienice to zabytkowe budynki, objęte ochroną konserwatora lub stojące na zarządzanym przez niego terenie. W związku z tym, od planów remontowych do ich realizacji jest często długa droga.
Kwestie prawne remontu kamienicy
W przypadku zwykłego mieszkania w bloku zgoda administracji budynku wymagana jest tylko przy poważnych, dużych pracach, jak np. burzenie ściany nośnej. W przypadku mieszkania w kamienicy najpierw należy się dowiedzieć, czy budynek nie jest zabytkiem albo nie leży na terenie objętym ochroną. Aby to sprawdzić, wystarczy zajrzeć do rejestru, który prowadzi Narodowy Instytut Dziedzictwa. Jeśli po okaże się, że kamienica jest zabytkiem, wówczas modyfikacje wewnątrz oraz na zewnątrz wymagają pozwolenia konserwatora. Natomiast, gdy kamienica stoi na terenie objętym ochroną, trzeba zgłosić fakt przeprowadzenia remontu. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy prace będą ingerowały w ogólny wygląd budynku. Ustawa o prawie budowlanym zakłada, że aby uzyskać pozwolenie na przeprowadzenie prac, konieczne jest złożenie wniosku do wojewódzkiego konserwatora zabytków. Jest ono wydawane w nawiązaniu do przepisów związanych z ochroną tego typu budowli.
Jeżeli kamienica nie znajduje się w rejestrze, lecz jest wpisana w gminnej ewidencji zabytków, to w takiej sytuacji potrzebne jest pozwolenie organu administracji architektoniczno-budowlanej, w uzgodnieniu z konserwatorem zabytków szczebla wojewódzkiego.
O konieczność posiadania zgody na wykonanie prac muszą zadbać inwestorzy i mieszkańcy kamienic w miastach historycznych. Należy zwrócić szczególną uwagę przed przystąpieniem do remontu, zwłaszcza w Krakowie – mieście królów polskich.
Co określa pozwolenie na budowę?
Uzyskane pozwolenie jest nie tylko wyrażeniem zgody na rozpoczęcie działań remontowych. Zawiera także szereg warunków, które trzeba spełnić. Tylko osoba uwzględniona we wniosku ma uprawnienia do wykonywania prac w określony sposób w wyznaczonym czasie i konkretną metodą. Dodatkowo trzeba wziąć pod uwagę, że posiadanie pozwolenia nie zwalnia z kontroli przez konserwatora. Może on modyfikować pewne rozwiązania, narzucać nowe, nawet jeżeli nie są zgodne z upodobaniami remontującego. Jednocześnie wraz z otrzymaniem pozwolenia na prace remontowe, może pojawić się wymóg raportowania przebiegu prac.
Co stoi na przeszkodzie w remoncie kamienicy?
Samo uzyskanie pozwolenia konserwatora nie oznacza zgody na przebudowanie kamienicy w dowolny sposób. Nie ma mowy o ocieplaniu styropianem oraz o malowaniu na intensywne kolory. Całokształt musi pasować do otoczenia, być jak najmniej szkodliwy dla architektury budynku, a najlepiej, gdyby podkreślał jego zabytkowy charakter. Konserwatorzy zazwyczaj nie oczekują używania materiałów, jakie były stosowane przy „pierwszej młodości” kamienicy, więc chęć przykrycia zabytkowej elewacji, kucie elementów okien, czy ich wymiana może nie być mile widziana. Wszystko, co będzie szkodziło kamienicy, będzie powodem do nieudzielenia zgody, dopóki nie zmodyfikuje się planu działania. Jednocześnie konserwator zabytków służy jako organ doradczy, wskazując, jakie materiały lub kolory mogą zostać użyte.
Jak przygotować kamienicę do remontu?
Przeprowadzenie remontu kamienicy wymaga większych przygotowań niż remont mieszkania. Nie wystarczy zakryć folią lub papierem podłogi i okien. Największe problemy może sprawiać instalacja kanalizacyjna oraz elektryczna, jeżeli z uwagi na swój wiek albo stan wymaga całkowitej wymiany. Takich prac nie przeprowadza się samodzielnie, lecz przy pomocy specjalistów, gdyż wymagają one zabezpieczenia pionu wodno-kanalizacyjnego, aby nie uszkodzić ścian ani struktury budynku. Podczas wykonywania zmian w elewacji konieczne jest zabezpieczenie elementów wystających, które mają pozostać niezmienne. Przyda się do tego ochronny materiał izolacyjny, jak również rusztowanie ułatwiające nakładanie materiałów posiadających zgodę konserwatora zabytków.
Grzyb, uszczelnianie, wentylacja – jak się z tym uporać?
Jednym z częstszych problemów są grzyby pojawiające się na ścianach i sufitach, zarówno mieszkań, jak i klatki schodowej. Są wynikiem nieprawidłowej wentylacji, zwłaszcza kamienic. Dodatkowo bywa ona ograniczona przez wymienianie okien na nowe, bardzo szczelne. Takie zmiany mogą prowadzić do dalszego rozwoju grzyba. Wymieniając okna w kamienicy, warto inwestować w drewniane ramy, albo posiadające wywietrzniki. Nie dopuszczą one do całkowitego uszczelnienia pomieszczeń i braku dopływu powietrza. Nie można zapominać o pozbyciu się grzyba przed malowaniem, gdyż może on ponownie pojawić się na ścianach.
Komu zlecić remont kamienicy?
Samodzielne wykonywanie napraw lub zatrudnianie przypadkowej ekipy budowlanej, elektryków, hydraulików może mieć fatalne skutki podczas remontu kamienicy. Lepiej wynająć brygadę z doświadczeniem. Wybranie firmy z wieloletnią praktyką jest korzystne także z uwagi na możliwość otrzymania porady dotyczącej sposobu rozwiązania problemów podczas remontu. Pracownicy, którzy z zabytkowymi budynkami mają kontakt każdego dnia, wiedzą, w jaki sposób doprowadzać je do stanu używalności, bez naruszenia ich struktury oraz konstrukcji, które czynią je wyjątkowymi.
